دستور عمل دولتی در خصوص سپردن مسئولیت بازیافت الکترونیک‌‌ به شرکتهای متخصص

با‌توجه به اینکه دستور عمل دولتی در خصوص سپردن مسئولیت بازیافت الکترونیک‌‌ به شرکتهای متخصص از سوی دولت به سازمانها و نهادها داده‌ شده اما‌ چرا همچنان مدیران علاقه به برگزاری مزایده و فروش اقلام‌‌ بازیافتی به اشخاص غیر متخصص را دارند؟ آیا این مبالغ ناجیز جبران هزیه هزاران سال ترمیم محیط زیست را میکند؟

بازیافت ضایعات الکترونیکی یکی از مشاغلی است که امروزه به دلیل درآمد بالا، طرفداران زیادی را به سوی خود جلب کرده است و شرایطی را برای بسیاری از سو استفاده گران و کسانی که به محیط زیست ضربه زده اند را فراهم کرده است. در بازیافت ضایعات الکترونیکی، ضایعاتی که ریشه در ابزارهای الکترونیکی دارند مانند: کامپیوتر، موبایل، تلفن، یخچال و… جمع آوری میشوند و تحت شرایطی به حالت بازیافت در می آیند. این کار باعث میشود تا آلودگی کمتری از طریق ضایعات الکترونیکی که روز به روز در کشورها به خصوص در کشورهای پیشرفته ای مانند: آمریکا و اروپا در حال افزایش است، به محیط زیست وارد شود.

منظور از ضایعات الکترونیکی ابزارهای الکترکنیکی است که در اثر استفاده بعد از مدتی خراب شده و غیر قابل استفاده است و به صورت یک ضایعه الکترونیکی در امده است. یا به دلیل بالا بودن مصرف زیاد افراد از ابزارهای الکترونیکی، این ابزار به سرعت خراب و غیر قابل استفاده شده است که به صورت ضایعات الکترونیکی در می آیند. به دلیل بالا بودن استفاده افراد از ابزار الکترونیکی و کم بودن عمر این ابزارها و استاندارد نبودن این ابزار، میزان قطعات ضایعات الکرونیکی روز به روز در حال افزایش است که نگرانی های زیادی را در رابطه بامحیط زیست به وجود آورده است.

ضایعات الکترونیکی شامل: گوشی همراه، تلفن، بردهای لوازم خانگی مانند: یخچال، جاروبرقی، ماشین لباس شویی و…، کامپیوتر و لب تاب، پرینترها و چابگرها، دوربین عکاسی و… است که درکشور های پیشرفته به دلیل بالا بودن میزان استفاده، ضایعات این محصولات بسیار بالا میباشد، به طوری که برای بازیافت به کشورهای دیگر صادر میشوند.

در کشورهای توسعه یافته و یا درحال توسعه، به دلیل بالا بودن میزان ضایعات الکترونیکی، ضایعات به کشورهای کوچکتر نیز فرستاده میشوند. برای مثال کشورهای اروپایی و آمریکا نمونه ای از کشورهایی هستند که با تولید بسیار بالای ضایعات، آسیب زیادی را به محیط زیست وارد میکنند. این کشورها، ضایعات الکترونیکی خود را برای بازیافت به کشورهای دیگری مانند: هند و چین و پاکستان و… میفرستند. از آنجا که این کشورها ضایعات فراوانی را به کشور های دیگر صادر میکنند، قراردادی از جانب سازمان ملل متحد ایجاد شدکه در آن قرارداد، افراد برای صادر کردن ضایعات الکترونیکی خود به کشورهای دیگر باید از آن کشور وارد کننده اجازه بگیرند. البته کشور آمریکا قرار داد سازمان ملل متحد را امضا نکرده است و همچنین کشور چین، کشوری است که این قطعات بازیافتی را از کشور آمریکا برای دریافت سود بالا، قبول میکند.

بازیافت ضایعات الکترونیک: بازیافت ضایعات الکترونی به چندین روش انجام میگیرد، دولت در طی یک دستور عمل دولتی؛ دستور داده است که نهاد و سازمانها، بازیافت ضایعات الکترونیکی را به افراد متخصص بسپارند. در واقع با سپردن مسئولیت بازیافت الکترونیکی به افراد متخصص میتوان این کار را به روش تخصصی تر انجام داد و از آلودگی هرچه بیشتر محیط زیست جلوگیری کرد. متاسفانه مدیران و نهادها با سپردن مسئولیت بازیافت ضایعات الکترونیکی به افراد غیرمتخصص زمینه الودگی را برای محیط زیست فراهم کرده اند. بسیاری از افراد ترجیح میدهند در ازای سپردن ضایعات الکترونی به افراد غیر متخصص پول بیشتری را دریافت کنند. حتی با وجود اینکه دولت این دستور را داده است، افراد به دنبال منافع خود، باعث آسیب رساندن به محیط زیست میشوند که آثار بد و زیانباری را دارد. در ادامه در رابطه با خطرات ضایعات الکترونیک صحبت خواهیم کرد.

ضایعات الکترونیکی اثار زیان باری را برای محیط زیست به وجود می آورند که زمینه ساز آلودگی میشود. در واقع این ضایعات باعث به وجود آمدن بسیاری از مشکلات زیست محیطی از قبیل آلودگی هوا، آلودگی آب و خشک سالی، بیاری های سرطان زا، به خطر افتادن سلامت انسانها و… میشود.

آثار ضایعات الکترونیکی عبارتند از:

طبق توضیحات بالا، ضایعات الکترونیکی شامل قطعات کامپیوتری، سخت افزار ها، موبایل و وسایل اشپز خانه مانند ماکروویو و… می شوند که بعضی از این ضایعات تشعشاتی را با خود به همراه دارند که باعث آسیب رساندن به سلامت انسان و زندگی و محیط زیست می شوند. اگر افراد غیر متخصص نتوانند این ابزار را به درستی بازیافت کنند، نمی توانند باعث ازبین رفتن اشعه این وسایل الکترونیکی شوندکه در ادامه آثار زیانبار آن را درمحیط زیست میبینیم.

در بسیاری از قطعات الکترونی جیوه و سرب به کار رفته است که اگر جداسازی و بازیافت این ضایعات به درستی انجام نشود، سبب جاری شدن جیوه و سرب در محیط زیست میشوند که برای سلامت انسان و محیط زیست بسیار خطرناک میباشد. نهاد و مدیران باید در تلاش باشند تا این ضایعات را به دست افراد متخصص بسپارند تا بتوانند از اسیب هایی که از این ضایعات به وجود می آید جلوگیری کنند. در واقع همه افراد باید در تلاش باشند تا با سپردن ضایعات الکترونیکی به افراد ماهر که برای این کار ساخته شده اند و تخصص دارند، از آسیب هایی که به محیط زندگی و سلامت انسانها وارد میشود، جلوگیری کنند.

در باتریهای موبایل و خازنهایی که درقطعات کامپیوتری به کار برده میشوند، مقدار بسیاری زیادی از فلزات و ترکیبات سمی مانند کادمیوم به کار برده میشود که در صورتی که نتوان این ترکیبات را به درستی خارج کرد، میتواند باعث بروز بسیاری از بیماری های سرطان زا در انسان و به خطر افتادن زیست محیط شود. ضایعات الکترونیکی علاوه بر اینکه دارای اسیب های زیست محیطی هستند، دارای مزایایی چون خارج کردن بسیاری از فلزات مانند، اهن و نقره و طلا می باشند که میتواند، ارزشی به اندازه یک معدن را داشته باشد. بنابراین میتوان با سپردن مسئولیت بازیافت ضایعات الکترونیکی به نهادهای متخصص مانع آلودگی محیط زیست شد، همچنین میتوان این ضایعات را به یک منبع سود آور و مفید تبدیل کرد که میتواند به اقتصاد کشور نیز کمک کند.

دستور عمل دولتی در خصوص سپردن مسئولیت بازیافت الکترونیک‌‌ به شرکت های خصوصی

نهادها و سازمانهای دولتی مانند: شهرداری ، سازمان بازیافت، سازمان محیط زیست و…باید بکوشند تا بتوانند راه حل و برنامه مناسب را برای بازیافت درست که از طریق متخصصان انجام میگیرند را فراهم کنند. تنها از این طریق است که میتوانند مانع از آسیب رسیدن به محیط زیست از طریق بازیافت نادرست بشوند. متأسفانه در کشور ایران هنوز سازمان دولتی برای تفکیک و بازیافت الکترونیکی اقدام نکرده است و بازیافت این ضایعات الکترونیکی ازطریق کارگاه و کارخانه های موجود انجام میگیرد.